Hamd alemlerin rabbi Allah’a, salat ve selam gönderilmiş bütün nebilere olsun. Bundan sonra; Buhari ve Müslim’den gelen sahih bir rivayette; Cabir İbn Abdullah radıyallahu anh’ın şöyle dediğini duymuştur: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem Ramazan bayramı günü kalktı ve ilk önce namaz kıldırdı. Namazdan sonra cemaate hitap etti. Hutbesini bitirdikten sonra inip kadınların tarafına gitti. Onlara bir takım uyarılarda bulunurken yanında elinden tuttuğu Bilal de vardı. Bilal elbisesini açmış kadınların verdiği sadakaları topluyordu; kadınlar yanlarında bulunan halka, iri yüzükleri Bilal’ın elbisesinin eteğine atıyorlardı.” Ben (İbn Cureyc) Ata’ya: Fıtır günü zekatı (fıtır sadakasını) mı? Dedim, o, hayır ama bu o zaman tasadduk ettikleri bir sadaka idi. Her bir kadın halkasını (sadaka olarak) atıyordu. Hepsi de attılar da attılar, dedi. Ata’ya: Peki şimdi imamın hutbeyi bitirdikten sonra kadınların yanına gidip onlara öğüt vermesi görevi midir? dedim. O: Yemin ederim ki evet, bu gerçekten onların üzerine bir görevdir ama bunu neden yapmıyorlar ki, dedi.” (Buhari 978; Müslim, 885; Ebu Davud, 1141; Sahih)
Buhari ve Müslim’den gelen rivayette; Bera b. Azib radıyallahu anh’ın huzuruna girdim de onu şöyle derken dinledim: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem bize yedi şeyi emretti ve yedi şeyi yasakladı. Bize hastayı ziyaret etmeyi, cenazelerin arkasından gitmeyi, aksırana (elhamdülillah demesi halinde) yerhamukallah demeyi (teşmitülatıs), yeminin -yahut yemin edenin yemininin- gereğini yapmayı (ibrarul kasem), mazluma yardım etmeyi, davete icabet etmeyi ve selamı yaygınlaştırmayı bize emir buyurdu. Diğer taraftan altın yüzükleri yahut altın yüzük kullanmayı, gümüş kaptan içmeyi, eğer yastıklarını, kassi denilen ipeği, kalın ipek ve ibrişin giymeyi ise yasakladı.” (Buhari, 5863; Müslim, Giyim.Tirmizi,1760; 2809; Nesai, 1938; 3787; İbn Mace,2114; Sahih)
Ebu Davud’dan gelen rivayette; Ali b. Ebi Tâlib radıyallahu anh der ki: Allah Rasulu sallallahu aleyhi ve sellem ipeği sağına, altını da soluna alıp: “Bu iki şey, ümmetimin erkeklerine haramdır” buyurdu. (Ebu Davud, 4057; İbn Mace, 3595; Ahmed Müsned, 20244; Nesai, Sahih)
Nesai’den gelen rivayette; Ebu Musa radıyallahu anh’dan der ki: Allah Rasulu sallallahu aleyhi ve sellem ipeği sağına, altını da soluna alıp: “(Bunlar) ümmetimin kadınlarına helal erkeklerine ise haram kılındı.” buyurdu. (Nesai 5148; Ahmed Müsned, 20248; Sahih)
İmam Ahmed’den gelen rivayett; Ebu Musa el-Eş’ari radiyallahu anh dan “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Altın ve ipek, ümmetimin kadınlarına helal, erkeklerine ise haram kılındı” buyurdu.” (Ahmed Müsned, 20249; Sahih)
Ebu Davud’dan gelen rivayette; Aişe radıyallahu anh’dan: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem Necaşi’nin kendisine hediye ettiği takı getirildi. Bu takıların arasında Habeş işi kaşı olan bir de yüzük vardı. Nebi sallallahu aleyhi ve sellem yüzüğü, ondan uzak durarak, bir çubukla veya bir parmağı ile aldı, sonra kızının kızı olan Ebu’l-As’ın kızı Umame’yi çağırdı ve: “Kızcağızım, bunu tak!” buyurdu.” (Ebu Davud, 4235; İbn Mace, 3664; Ahmed Müsned, 20253; Hasen)
“Küpelerini” buradaki “akrita” lafzı “kurt” un çoğuludur. İbn Cureyc dedi ki: Kulağın yumuşağına asılan her bir şeye “kurt” denilir. Altın ya da boncuktan olması fark etmez. Altın yüzük de erkeğe icma ile haramdır. Bir kısmı altın bir kısmı gümüş olması halinde de hüküm budur. İmam Nevevi derki Hatta mezhep alimlerimiz şunu söylemişlerdir: Eğer yüzüğün dişi (kaşı) altından ise yahut da az miktardaki altın suyu ile kaplanmış ise bu dahi ipek ve altın hakkındaki “bunların ikisi ümmetimin erkeklerine haram, kadınlarına helaldir” hadisindeki umumi ifade dolayısı ile haramdır. İlim ehli derk, İpek gibi altın da erkeklere haram, kadınlara helaldir. Çünkü kadınlar, eşleri için süslenme ihtiyacı hissederler. Altın yüzüğün de erkekler için haram olduğunda şüphe yoktur.
Altın ve gümüş kaplardan yiyip içmek haramdır. Bunda erkek ile kadın arasında bir fark yoktur. Ancak kadınların altm ve gümüş ziynet takmaları daha önce geçtiği gibi helaldir. Altın ve gümüş kaplardan yiyip içmeyi Allah kadınlara helal kılmamıştır. Bunun delili aşağıdaki hadislerdir: Buhari ve Müslim’den gelen rivayette; Abdullah b. Abdurrahman b. Ebu Bekr es-Sıddık radıyallahu anh’dan, Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’in zevcesi Ummu Seleme’den rivayet ettiğine göre Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Gümüş kaptan içen bir kimse ancak kamına cehennem ateşini şırıldatır.” buyurdu. (Buhari, 5654, Müslim, 2065; İbn Mace, 3413; Sahih)
Buhari ve Müslim’den gelen rivayette; Ebu Leyla’dan, dedi ki: “Huzeyfe radıyallahu anh Medain’de bulunuyordu. Kendisine su verilmesini istedi. Bir dihkan (Medain eşrafından birisi) ona gümüş bir kase getirdi. Huzeyfe o kaseyi ona doğru fırlatarak: Benim bunu atmamın tek sebebi, bu işi yapmamasını söylediğim halde bundan vazgeçmeyişidir. Halbuki Nebi sallallahu aleyhi ve sellem de bizlere ipek ve atlas giyinmeyi, altın ve gümüş kaplardan içmeyi yasaklamış ve “Bunlar bu dünyada onlarındır, (kafirlerin) ahirette de sizlerindir.” diye buyurdu, dedi.” (Buhari, 5632; Müslim, 2067; Nesai, 5316; Sahih)
Buhari ve Müslim’den gelen rivayette; Ebu Leyla’dan, dedi ki; Huzeyfe içecek (su) istedi. Bir Mecusi gümüşten bir kap içinde ona su getirince o şöyle dedi: Ben Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’i şöyle buyururken dinledim: “İnce ipek de kalın ipek de giymeyin, altın ve gümüş kaplarda içmeyin, yine onlardan yapılmış kaplardan yemeyin. Çünkü bunlar dünyada onlaradır, ahirette sizin olacaktır.” (Buhari, 5633; Sahih Müslim, Libas, 2; Sahih)
“Altın kaplarda içmek.” İbnu’l-Münzir altın ve gümüş kaplarda içmenin haram olduğu üzerinde icma’ bulunduğunu nakletmiştir. Ayrıca Müslümanlar, erkeğe de kadına da altın ve gümüş kaplarda yeyip içmenin haram kılındığı üzerinde icma etmişlerdir. Bu hususta ilim adamlarından hiçbir kimse muhalefet etmemişlerdir.
İpeğin kadınlara ve zaruret durumlarında erkeklere mubah oluşu zaruret durumunda mubah olma hükmü, erkeklere nispetledir. Kadınların ise, ipek giymeleri ve üzerine oturmaları helaldir. Erkeklerde özür bulunduğunda helal olur. Bu konuda aşağıdaki nasslar gelmiştir.
Buhari ve Müslim’den gelen rivayetlerde; İbn Umer’den rivayet ettiğine göre Umer b. el-Hattab radıyallahu anh mescidin kapısında ipekten çizgili bir elbiseyi satılırken görmüş, bunun üzerine: “Ey Allah’ın Rasulu! Bu elbiseyi satın alsan da Cuma gününde insanlara ve huzuruna geldikleri vakit heyetlere karşı giyinsen deyince Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Bunu ancak ahirette herhangi bir payı olmayan kimseIer giyer” buyurdu. Daha sonra Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e aynı kumaştan elbiseler gelince Ömer’e de onlardan bir tane verdi. Bunun üzerine Ömer: Ey Allah’ın Rasulu! Onu bana giyeyim diye verdin, halbuki utaridin hüllesi (elbisesi) hakkında o söylediğin sözleri söylemiştin deyince Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Ben onu sana sen giyesin diye vermedim” buyurdu. Bunun üzerine Ömer de Mekke’de müşrik olan bir kardeşine giyinsin diye verdi.” (Buhari, 886; 6081, Müslim, 2068; Ebu Davud, 1076; Nesai, 1381; Sahih)
Buhari ve Müslim’den gelen rivayetlerde; Ali radıyallahu anh şöyle demiştir: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e siyera (denilen ipekli) bir hülle hediye edildi. O da onu bana gönderdi. Ben de onu giyindim. Yüzünden kızdığını anladım. Bunun üzerine: “Ben onu sana giyinmen için göndermedim. Onu sana ancak kadınlar arasında başörtüsü olarak bölmen için gönderdim” buyurdu. (Buhari, 5840; Müslim, 2071; Ebu Davud, 4043; Nesai, 5313; Sahih)
Buhari ve Müslim’den gelen rivayetlerde; Enes b. Malik kendilerine şunu haber verdi: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem kaşıntıları yahut da bir rahatsızlıkları olduğu için seferde Abdurrahman b. Avf ile Zubeyr b. el-Avvam’a ipek kamis (gömlek) giyinmelerine ruhsat verdi.” (Buhari, 2919; Müslim, 2076; Ebu Davud, 4056; Nesai, 5326; İbn Mace, 5392; Sahih)
Müslim’den gelen rivayette; Umer radıyallahu anh el-Cabie’de hutbe verip dedi ki: Nebi sallallahu aleyhi ve sellem iki yahut üç ya da dört parmak kadar bir yer dışında ipek giymeyi yasakladı.” (Müslim, Libas, 2; Tirmizi, 1721; Ebu Davud, 4042; Nesai, 5315; ve İbn Mace 3593; Sahih)
Ebu Davud’dan gelen rivayette; Ebu Hureyre radıyallahu anh’dan: Nebi sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: “Kim sevdiğine ateşten gerdanlık takmak isterse ona altından gerdanlık taksın. Kim sevdiğine ateşten bilezik takmayı isterse ona altından bilezik taksın. Kim sevdiğine ateşten bir halka takmak isterse ona altından bir halka taksın. Ancak siz gümüş kullanmaya bakın. Ondan dilediğiniz gibi zinet eşyaları edinin. Ondan dilediğiniz gibi zinet eşyaları edinin.” (Ebu Davud, 4226; Ahmed Müsned, 20219; Nesai Hasen)
İbn Hacer rahimehullah der ki; Muhkem; Muhtelif Makbul haberler, amel olunan ve amel olunmayan haberler olmak üzere de kısımlara ayrılırlar. Eğer bir haber muarazadan salim bulunursa, yani ona zıt bir haber gelmezse bu habere muhkem denir. Bunların misali çoktur. Fakat, bir haberin muarızı veya zıddı bulunursa, bu muarızda ya kendisi gibi makbul olur; yahutta merdud olur. İkincisinin hiç bir eseri yoktur; zira zayıf hadisin muhalefeti, kuvvetli haber üzerine tesir etmez. Eğer muaraza, sıhhat yönünden kendisi gibi bir hadisle olursa, ya iki hadisin manaları arasında uzak bir tevile gitmeksizin cem ve telif mümkün olur; yahutta bu mümkün olmaz. Eğer cem mümkün olursa bu, muhteliful-hadis denilen kısmı teşkil eder.” Altın ve ipek kadına helal erkeğe ise haramdır. Bu Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’in beyanı ile sabittir. Ehli sünnetin bu görüşte itifak etmiştir. Kadına altının haram olması ile ilgili gelen rivayetler hasen derecesindedir. Fakat helal olduğunu bildiren rivayetleri ise senetleri ali isnat ile gelmiştir senetleri daha kuvetli ve sahihtir. Alimlerin cumhuru, erkeklere altın yüzüğün haram olduğu görüşündedirler. Altın dışında yüzükler ise, isterse altın kıymetinden daha fazla olsun erkek ve kadına caizdir. Allah azze ve celle’ye hamd, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e, O’nun ailesine ve ashabına salat ve selam olsun.
A.Kadir Gören