الحمدالله رب العالمين و الصلاةو السلام على اشرف الانبياء والمرسلين اما بعدHamd alemlerin Rabbi Allah’a, salat ve selam gönderilmiş bütün nebilere olsun. Bundan sonra;
“Oruç gecesinde kadınlarınıza yaklaşmak size helâl kılındı. Onlar sizin için birer elbise, siz de onlar için birer elbisesiniz. Allah kendinize kötülük ettiğinizi bildi ve tevbenizi kabul edip sizi bağışladı. Artık onlara yaklaşın ve Allah’ın sizin için takdir ettiklerini isteyin. Sabahın beyaz ipliği (aydınlığı), siyah ipliğinden (karanlığından) ayırt edilinceye kadar yiyin, için, sonra akşama kadar orucu tamamlayın. Mescidlerde ibadete çekilmiş olduğunuz zamanlarda kadınlara yaklaşmayın. Bunlar Allah’ın koyduğu sınırlardır. Sakın bu sınırlara yaklaşmayın. İşte böylece Allah âyetlerini insanlara açıklar. Umulur ki korunurlar.” (Bakara/187)
“Sabahın, beyaz ipliği siyah ipliğinden ayırt edilinceye kadar yiyin, için, sonra akşama kadar orucu tamamlayın. Ebu Ubeyd, ayette geçen siyah ve beyaz ip terkiplerine şu anlamları vermiştir: “ Siyah ip gece, beyaz ip ise fecr-i sadıktır. Burada (ip diye tercüme edilen) خيط kelimesi renk anlamına gelir.’’İlim ehli konuyla ilgili şöyle demiştir: “Beyaz ip, ufka yatay olarak uzanan ikinci şafağın başlangıç anıdır. Şafakta ortaya çıkan bu aydınlık ufka paralel uzanmış bir ip gibidir. Siyah ip ise bu şafakla birlikte ufukta görülen gecenin alaca karanlığıdır.’’ İmsak saati beyaz olan şafak esas alınır. İmsak saatini güneş doğmasına yakın esas alanlar ;sabaha yakın çıkan kızıl şafağı esas almışlardır.Bu da tercih edilmeyen bir görüştür. Bu vakit Hanefi mezhebinin sabah namazının kılınmasını uygun gördüğü vakittir.
Buhari ve Müslim’in rivayet etiği hadiste; Enes İbn Malik radıyallahu anh’dan şöyle nakledilmiştir: “Zeyd İbn Sabit radıyallahu anh’a Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem ile birlikte sahur yaptıklarını sonrada namaza durduklarını bana anlattı. Ona ‘Sabah namazı ile sahur arasında ne kadar zaman geçmişti? diye sordum. O da ‘Elli ya da altmış ayet okunacak kadar bir zaman şeklinde cevap verdi.” (Buhari, 575; Müslim, Sıyam Nesai, 2155; Tirmizi, 703; İbn Mace, 1695; Sahih)
Sahura son verip namaza başlama arasında geçen yaklaşık elli veya 60 ayetlik zamandır. Onu da iyi bir Kur’an okuyucusu sünnete uygun okursa 15- 20 dakikada okuyabilir.
Buhari’den gelen rivayette; Ebu Hazım Sehl İbn Sa’d radıyallahu anh’ın şöyle dediğini işittiğini nakletmiştir: Ailemle birlikte sahur yapardım. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem ile birlikte sabah namazını kılmaya yetişmek için acele ederdim.” (Buhari, 1920; Sahih)
Sahurda acele etmek, sahur vaktinde yemeği hızla yemek anlamına gelir. Bu da sahur vaktinin, ikinci şafağın doğmasından az bir süre önce olduğunu gösterir.”
İbn Mace’den gelen bir rivayette; Mugîs b. Sümey’den rivayete göre, şöyle demiştir: “Ben, Abdullah b. Zübeyr ile birlikte sabah namazını alaca karanlıkta kıldım, selâm verince İbn Umer radıyallahu anh’ın yanına vararak: “Bu namaz da nedir böyle?” diye sordum. “İbn Umer de: “Bu namaz bizim Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem ile Ebu Bekir ile ve Ömer ile birlikte kıldığımız namazdır. Ömer, sabah namazında öldürülünce Osman, sabah namazını ortalık aydınlanınca kılmaya başladı.” dedi. (İbn Mâce, 671; Sahih)Sahih rivayetlerde gelenlere göre sahabenin uygulaması, sabah namazını beyaz şafakta (alacakaranlıkta) kıldıklarıdır. Ebu Bekir ve Ömer radıyallahu anhuma dönemlerinde de bu şekilde devam etmiştir. Ömer raduyallahu anh şehid edildikten sonra Osman radıyallahu anh namazı kızıl şafakta yani güneş doğmasına yakın kılmıştır. Bunun sebebi beyaz şafakta (alacakaranlıkta) halifeye suikast yaptıkları içindir.Buhari ve Müslim rivayetin de; Urve İbn Zübeyr Aişe radıyallahu anh’ın kendisine şöyle haber verdiğini nakletmiştir: “Müslüman kadınlar, mırt adı verilen örtüye bürünerek Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem ile birlikte sabah namazına iştirak ederlerdi. Namaz bitince evlerine dönerlerdi. Gecenin karanlığından ötürü kimse onları tanımazdı.” (Buhari, 578; Müslim, Salat; Ebu Davud, 423; Tirmizi, 153; Sahih)
Müslim’den gelen bir rivayette; Urve b. ez-Zubeyr’den rivayete göre Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’in zevcesi Aişe radıyallahu anha dedi ki: Mümin hanımlardan kadınlar Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem ile birlikte elbiselerine bürünmüş olarak sabah namazına iştirak ederlerdi. Sonra da evlerine geri döndüklerinde Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem’in namazı (تغليس) tağlis ile (erken vakitte) kılmasından dolayı kim oldukları tanınmazdı.” (Muslim, Salat; Nesai, Salat; Ebu Davud, 423; 545; İbn Mace, 669; Sahih)Bu durum sabah namazı vaktinin fecrin doğmasıyla birlikte başladığını gösterir. Ayrıca bu hadis Rasullullah sallallahu aleyhi ve sellem sabah namazına gecenin son karanlığında başladığına delalet eder. Aişe annemizin radıyallahu anhuma “Biz namazdan çıktığımızda gecenin karanlığından dolayı kimse kimseyi tanımazdı.”Buhari ve Müslim’den gelen rivayette; Seyyar İbn Selame’nin şöyle dediği nakledilmiştir: “Babamla birlikte Ebu Berze el-Eslemî’nin yanına gitmiştik. Ona namazların vakitleri hakkında bir soru sorduk. Bize şöyle cevap verdi: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem öğle namazını güneş tepe noktasından zevale doğru meyledince kılardı. İkindi namazının vakti ise, öğle namazından sonra bir kimsenin Medine’nin en uzak mahallesine gidip geri dönüşüne rastlardı ve bu sırada güneş hala sıcaklığı hissedilecek kadar canlı olurdu. Ravi şöyle demiştir; Akşam namazının vaktiyle ilgili olarak Ebu Berze’nin ne söylediğini unuttum – Yatsı namazı konusunda ise biraz esnek davranır ve gecenin ilk üçte birlik vaktine kadar bunu geciktirebilirdi. Ancak yatsı namazından önce uyumayı ve namazdan sonra da sohbete dalıp konuşmayı hoş karşılamazdı. Sabah namazını kıldırıp bitirdiğinde ise cemaatte bulunanlar yanındakini tanıyacak kadar aydınlık olurdu. Sabah namazının her iki rekatında veya rekatlarından birinde 60-100 ayet arasında Kur’an okurdu.” (Buhari, 771; Müslim, Salat; Nesai, 530; Ebu Davut, 398; Sahih)
Rasullullah sallalahu aleyhi ve sellem rivayet edildiği gibi sabah namazının ilk rekatında bazen 100 ayet okurdu 2. Rekatında bazen 60 ayet okurdu. Şu andaki bazı taifelerin imsak saatini sabahın güneş doğmasına 53 dakika kala almaları Allah Rasulu sallallahu aleyhi ve sellem‘in sünnetine uygun değildir. Çünkü İmsaktan sonra Allah Rasulu sallallahu aleyhi ve sellem takriben 20 dakika sonra Sabah namazına başlardı. Şu anda bunların verdiği takvime göre Rasullullah sallallahu aleyhi ve sellem‘in kıldığı namaz bu taifenin verdiği süreye yetmez. Çünkü bir cüz kuran en az 35 dakikada okunur. Bunun rukusu var rukudan sonra kıyam var secde var tahiyyatı var onun için bunların verdiği imsaklar batıldır. Bu şekilde bir iddia’nın ortaya atılması ise Allah azze ve celle’nin kitabını Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’in sünnetini anlamamaktan kaynaklanmaktadır. Bu şahısların ilimden nasipleri yoktur. Takvimleri düzenleyen kuruluşlar arasında ummul kura üniversitesi var bu üniversitenin İstanbul için verdiği imsak vakti diyanet’in takvimi arasında 5 dakika fark var. Diyanetin belirlediği imsak saatinden 25-30 dakika sonra yemeye devam edenlerin tevbe edip oruçlarını kaza etmeleri gerekir. Onun için diyanetin takvimine uyulması, uyulmadığı takdirde oruçların batıl, ahiret günün de sorumlu, akibetlerininin kötü olacağıdır. Velev ki erken imsağı bıraksak bile bir zararı olmaz. Ama imsak geçtiği zaman yemeğe içmeye devam edersek oruç batıl olur. Allah bizi bu durumdan muhafaza eylesin. Fecr sadığın bir başlangıcı vardır. Başlangıcının açılması en az bir 25-30 dakika geçmesi lazım ki fecr-i sadık iyice açılsın. Rivayet edilen hadislerde de durum bunu gösteriyor. Çünkü Aişe validemiz diyor ki “Biz namazdan çıktığımızda karanlıktan dolayı kimse kimseyi tanımazdı.” Aişe radıyallahu anha şöyle demiştir: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem sabah namazını sabahın alacakaranlığında kıldırırdı ve müminlerin hanımları namazın hemen ardından mescidden ayrılırlardı. Hatta bu alacakaranlıkta onları tanımak mümkün olmazdı. (başka bir rivayette birbirlerini tanımaları mümkün olmazdı.)” (Buhari, 872; Müslim, Salat; Tirmizi; 153; Sahih)
Şu anda imsak, güneşin doğmasına 53 dakika kaladır diyenlerin kendileri bizatihi itiraf ediyorlar ki ;diyanetin belirlediği 03:25 imsak saatinden 25-30 dakika sonra beyaz şafak (fecr-i sadık) girmektedir. Diyanetin uyguladığı ihtiyat payı ise 5 dakikadır. Diyanetin belirlemiş olduğu imsak saatinden 25-30 dakika fecri sadık giriyor. Yani bu 03:25’e 25-30 dakika eklediğimizde 03:50 ile 03:55 saatine kadar sahur yapılabilir anlamına gelmektedir. Mekke’de imsak saati 04:11 iken güneş 05:36 takriben 1 saat 25 dakikadır. Medine de imsak saati 04:02 iken güneş 05:30’dur bu da takriben 1 saat 28 dakika etmektedir. Bu şahısların verdiği imsak saati ise 53 dakikadır. Güneş doğmasına yakındır. Yukarıda belirttiğimiz gibi Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem 1. Rekatta 100 ayet 2. Rekatta 60 ayet okuduğu zaman bu şahısların verdiği vakit bu zamana yetmiyor. Çünkü Aişe radıyallahu anha annemiz “Biz sabah namazından çıkardık sabahın karanlığında kimse kimseyi tanımazdı”onun için benim tavsiyem her sene bir tane şahsın çıkıp Allah azze ve celle’nin ayetlerini tahrif etmesi Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in hadislerini inkar etmesi olan bir şeydir, bu yüzden bu kişilere tabi olmamak lazım. Hatta kendini selefe nispet eden bazı şahısların bunlara uyması da şaşılacak bir şeydir. Bu şaşkın şahıslar her sene akidelerini değiştiriyorlar ve her azgın şeytanın peşinden gidiyorlar. “Size şeytanların kimin üzerine indiğini haber vereyim mi?” (Şuara/221) “Her yalancı günahkar üzerine inerler.” (Şuara/222) “Rabbimiz bize Hakkı Hak bilip Hakk’a tabi olmayı batılı da batıl bilip ondan uzak olmayı nasip eylesin. Alemlerin Rabbi olan Allah’a hamd, Nebi sallallahu aleyhi ve sellem ailesine, ashabına ve güzelce tabii olanlara salat ve selam olsun.
Bu Makale 28.06.2015 tarihinde düzenlenmiştir.
A. Kadir Gören

Tembihat Ramazan ayı kışa doğru geliyor ve imsak saatı değişiklik arz ediyor 2021 İstanbul’da Ramazan ilk günü imsak saati diyanetin 1o dakika sonra imsak vakti oluyor. Diyanetin imsağından sonra güneşin doğuşuna yakın zamanda sahur yapanlar imsak vakti geçtiği için oruçları batıl olmuştur. Diyanetin imsağını en fazla 1O dakika sonra imsak olmuş oluyor.