SORU: Fitreyi para olarak ödemek caiz olur mu? Delilleriyle birlikte açıklayınız.
CEVAP: Fıtır sadakası ancak yiyecekle verilirse caiz olur. Kıymetini vermek caiz değildir. Çünkü Nebi sallallahu aleyhi ve sellem onun arpadan veya hurmadan bir ölçek olarak verilmesini farz kılmıştır.
Ebu Said şöyle demiştir: “Biz Nebi sallallahu aleyhi ve sellem zamanında fitreyi bir ölçek yiyecek şeklinde verirdik.”
Bir kimsenin fıtır sadakasını para, elbise veya mefruşat olarak ödemesi helal değildir. Bilakis Allah’ın Nebisi sallallahu aleyhi ve sellem diliyle farz kıldığı şeylerden vermesi gerekir.
İnsanların hoşuna giden uygulamalara itibar edilmez. Çünkü din (şeriat) görüşlere tabi olmaz, o, hikmet sahibi ve her şeyden haberi olan Allah’ın katından gelmiş hükümlerdir.
Muhammed’in lisanıyla fitre bir ölçek yiyecek olarak farz kılındığı zaman başka bir uygulama aklımızın ne kadar hoşuna gitse de bunun dışına çıkmamız caiz değildir, insanın görevi; şeriatine aykırı bir şey hoşuna gittiği zaman aklını ve görüşünü itham etmektir (susmaktır.)
SORU: Fıtır sadakasını nakit olarak ödemek caiz olur mu?
CEVAF: Fitrenin nakit olarak ödenmesi ihtilaflı bir konudur. Benim görüşüme göre ibn Umer radıyallahu anh hadisinden dolayı yiyecekten başkası fitre yerine geçmez, ibn Umer radıyallahu anh şöyle der: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem fıtır sadakasını hurmadan bir ölçek veya arpadan bir ölçek olarak farz kıldı”
Ebu Said el-Hudri radıyallahu anh’da şöyle dedi: “Biz Nebi sallallahu aleyhi ve sellem zamanında fitreyi yiyecekten verirdik. Bizim yiyeceğimiz hurma, arpa, kuru üzüm ve peynir idi.”
Bu iki hadisten açıkça anlaşılan şey şudur: Ancak yiyecek vermek fitre yerine geçer. Fitreyi yiyecek olarak vermek onu bütün aile halkına açıklar ve bildirir. Bunda bu sembol niteliğindeki ibadetin ilanı vardır. Fitreyi nakit olarak vermek ise bunu gizli hale getirir. Nakit olarak verildiği zaman veren kişi kendi menfaatini düşünebilir ve daha az para verebilir. Şeriata tabi olmak hayır ve berekettir. Bir kimse yiyecek vermenin fakirin yararına olmadığını söyleyebilir. Fakir gerçekten fakir olduğu zaman yiyecek mutlaka onun yararınadır.”
(Fetva Şeyh Muhhammed b. Salih el-Useymin)